2020-08-25 14:26
Mówi się, że mężczyźni są z Marsa, a kobiety z Wenus. Tak samo duże są różnice między miastami na Pomorzu. Czy Jastarnia jest bardziej z Marsa, czy z Wenus? Jakby się przyjrzeć mapie to widać na niej, że jest ona częścią półwyspu helskiego, a jego powstanie można trochę porównać do powstania Ewy z żebra Adama. Czy zatem Jastarnia to bardziej kobieta? Jakie atrakcje w Jastarni warto umieścić na swojej liście?
Jak powstała Jastarnia?
Półwysep Helski uformował się w efekcie oddziaływania południowego bałtyckiego prądu biegnącego z zachodu na wschód. Sprawił on, że powstały liczne wyspy, a z czasem przekształciły się one w półwysep. Okolica niewątpliwie przyciąga kobiety. Słynna fotograf Katarzyna Paskuda tak właśnie myśląc, stworzyła nawet wernisaż pt. „Jurata jest Kobietą”, uwieczniając na zdjęciach 23 kobiety wyjątkowe dla Półwyspu Helskiego.
Można powiedzieć, że Jastarnia dziś to taka 47-latka, gdyż dopiero w 1973 r. uzyskała prawa miejskie. Wcześniej w 1378 r. pojawiają się pierwsze wzmianki o Jastarni pod nazwą Osternäs. Natomiast w XVI w. zaczyna się etap historii, w którym Jastarnia, jak to niejedna kobieta, została wewnętrznie rozdarta. W tym przypadku na Jastarnię Pucką i Jastarnię Gdańską. Kilka wieków później to rozdarcie wzmocniono wraz z pierwszym rozbiorem Polski, gdyż dokładnie na tej linii przebiegała granicą polsko-niemiecka. Jastarnia Pucka pozostała po stronie niemieckiej, a Jastarnia Gdańska po polskiej. Taka historia czyni z Jastarni kobietę doświadczoną i bogatą we wspomnienia. Jakie atrakcje w Jastarni warto zatem poznać? Jastarnia radzi taki zestaw:
Trasa Torfowe Kłyle
„Pod morską mewą”, tak nazywał się pierwszy pensjonat powstały w XX w. w Jastarni. To już mniej miejscowość głównie zajmująca się rybołówstwem, a zmierza coraz odważniej w stronę nowoczesnej turystyki. Obecnie w sezonie Jastarnia dobija do miast wielkości 50 tys. ludności, z czego jej stali mieszkańcy to trochę ponad 4 tys. Jako ta dobra gospodyni, stara się nakarmić i zabawić swoich gości. Jastarnia proponuje zacząć dzień od natury i poznania jej początków, gdy była jeszcze niezaludniona. Trasa Tofowe Kłyle to zachodnia część równiny nadzatokowej i mierzy ok. 2 km. Stanowi bagienny, bardzo urokliwy teren i prowadzi do wieży widokowej Torfowe Kłyle. Na trasie znajduje się również drzewostan dębowy zwany Dąbrówką oraz brzeg zatoki puckiej. Trasa do wieży widokowej jest utwardzona, w związku z czym można do niej dojechać rowerem. Pozostała część jest zdecydowanie trudniejsza, dlatego przeważnie pokonywana jest przez turystów pieszo.
Prawdziwy rybak tylko w Jastarni
W Jastarni przy ulicy Rynkowej mieści się zabytek z 1881 roku. Jest nim Chata Rybacka stanowiącą obecnie muzeum, w którym można obejrzeć kolekcję rybackiego sprzętu. Można zobaczyć jak na przestrzeni wieków ewoluowało oprzyrządowanie do połowu ryb. Najstarszy sprzęt bowiem pochodzi aż z XV wieku. Najciekawsze w tej budowli jest to, że w całości wykonana została z drewna, które morze wyrzuciło na brzeg. Jedynie fundament chaty stanowią polne kamienie osadzone na piachu. Wnętrze chaty wyposażone jest zgodnie z okresem, w którym została ona zbudowana. Dzięki temu zwiedzający zobaczą tradycyjne meble, piec czy zdobione w kwiatowe motywy naczynia.
W chacie znajdzie się też sprzęt do uprawy ziemi jak radło, siekacze czy motyki. Uprawą pola również zajmowano się w tamtych czasach, nie tylko połowem ryb. Wśród sprzętu rybackiego znajdziemy sieci, kosze, czerpaki czy pływaki. Wszystko to uruchamia wyobraźnię, jak żyło się kiedyś, co szczególnie w oczach najmłodszego pokolenia często nie mieści się w głowie. W muzeum zobaczyć też można zegary, lampy czy kompasy służące niegdyś żeglarzom na wodzie. Chata Rybacka to takie miejsce łączące to, co kobiece i męskie, jak to w każdym domu.
Kapliczka ku czci św. Rozalii
Mniej więcej w tym samym czasie co Chata Rybaka, bo w 1883r. wybudowana została w Jastarni kapliczka, która miała stanowić podziękowanie za opiekę w czasie epidemii dżumy, która nawiedziła miasto w latach 1707-1711. Ówcześni mieszkańcy modlili się do niej w tym okresie o wyzdrowienie lub uchronienie przed chorobą. Ta pochodząca z Sycylii święta Kościoła Katolickiego jest bowiem patronką, która chroni przed zarazą i chorobami zakaźnymi. Historia mówi, że epidemia w Jastarni i okolicy szybko ustąpiła, co mieszkańcy zawdzięczali właśnie tej świętej. Postawili kapliczkę ku jej czci i co roku odbywa się w Jastarni procesja z kościoła właśnie do tego miejsca, a od lipca do września przy kapliczce odbywają się coniedzielne msze święte. Miejsce ważne dla mieszkańców Jastarni, dlatego warto tam zajrzeć.
Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny
Ten pochodzący z lat 30. XX wieku Kościół mieści się w pobliżu Chaty Rybackiej w Jastarni. Może to zachęcić zwiedzających do połączenia tych dwóch atrakcji na swojej trasie po tym mieście. Budowa kościoła że względu na wybuch II wojny światowej została zakończona dopiero w 1956 roku. To wtedy dokończono budowę wieży, a prezbiterium i nawet główną uzupełniono okazałymi witrażami. Są one autorstwa krakowskiego profesora ASP Adama Bunscha, który stworzył też obrazy drogi krzyżowej znajdujące się w kościele. Ulokowane są tu również inne zabytki, jak chociażby obraz barokowego malarza Hermanna Hana przedstawiający Trójcę Świętą czy obraz Matki Bożej Świętolipskiej. Ciekawym aspektem tego neobarokowego kościoła jest fakt, że stylem wnętrza nawiązuje on do morza i rybołówstwa, a jego budową zajmowali się miejscowi rybacy.
Latarnia Morska
Niewątpliwie, jeśli chodzi o atrakcje w Jastarni, najsłynniejsza w okolicy jest latarnia morska, powstała w połowie XX w. Jest cała metalowa i dość niska, bo mierzy zaledwie 13,5 m. Osadzona na betonowej podstawie jest najniższą latarnią morską na naszym wybrzeżu. Jednak pamiętajmy powiedzenie „małe jest piękne”, gdyż oprócz latarni w Stilo, to jedyna metalowa latarnia na wybrzeżu dlatego warto ją zobaczyć. Jej poprzedniczka o wysokości 25 m zbudowana w 1938 r. została wysadzona przez saperów na początku II wojny światowej. Dla turystów ma znaczenie fakt, że na latarnię nie można wejść, by ją zwiedzić od środka, a tym bardziej, by zobaczyć widok na morze. Jednak łącząc jej obejrzenie ze spacerem po plaży lub przyrodniczą wycieczką rowerową można zorganizować sobie ciekawy dzień w Jastarni. Zmierzając do niej z plaży, należy kierować się do wyjścia nr 50, które do latarni prowadzi. Jastarnia zakłada, że wcześniej czy później każdy turysta powracający tu cyklicznie, do latarni morskiej w jakiś sposób dociera.
Lądowisko w Jastarni
Loty widokowe czy skoki ze spadochronem to doskonałe uzupełnienie atrakcji w Jastarni, szczególnie dla tych, którzy nie stronią od adrenaliny. Nie ma to przecież jak skoczyć z samolotu i wylądować na plaży. Lądowisko w Jastarni to trawiasty pas o długości 700 metrów i szerokości ok. 40 metrów. Lądowisko w 2012 roku zostało wpisane do rejestru lądowisk, a od 2015 r. zarządza nim General Aviation Services. Loty widokowe samolotem lub helikopterem odbywają się na wysokości 300-400 metrów dzięki czemu pasażerowie mają widok na całą Mierzeję Helską. Loty trwają 15 minut. Skoki ze spadochronem odbywają się z doświadczonymi instruktorami w tandemie. Koszt takiego skoku to ok. 1500 zł za skok z kamerowaniem i ok. 1100 za skok bez filmu. Lądowisko działa od maja do września, czyli przez cały wakacyjny sezon można dokonywać rezerwacji. Ciekawe, czy atrakcja ta bardziej przemówi do Marsjanów czy Wenusjanek?
Skansen Fortyfikacji Ośrodek Oporu
Jastarnia zachęca do zapoznania się z jej historycznymi wspomnieniami z czasów wojny. Skansen powstał w 1939 r. i usytuowany jest ok. 3 km od centrum Jastarni. Zbudowane tu zostały 4 bunkry bojowe do obrony półwyspu. Bunkry żelbetowe noszą nazwę Sokół, Sabała, Saratoga i Sęp. Schron Sęp znajduje się na plaży, od strony Morza Bałtyckiego. Ten schron ma najmocniejsze ściany ze względu na fakt, że najtrudniej było go ukryć na odsłoniętym terenie. Sokół położony jest nad Zatoką Pucką, a bunkier Saratoga znajduje się przy 39 wejściu na plażę. Schron Sabała przeznaczony był na broń maszynową i w nim znajdowało się centrum dowodzenia. Obecnie Skansen Fortyfikacji Ośrodek Oporu to muzeum dostępne dla turystów. Od 2005 r. obiekty te łączy ścieżka dydaktyczna. Schron Sabała w okresie letnim jest otwarty dla zwiedzających. Zostały tu odtworzone przeszkody przeciwpancerne i przeciwpiechotne oraz okopy.
Zapora minowa
W rejonie Kuźnicy istnieje kilka miejsc związanych z działaniami zbrojnymi w czasie II wojny światowej. Te miejsca i obiekty tworzą tzw. szlak historii militarnej. Wpisuje się w niego także pochodząca z 1939 r. zapora minowa. To miejsce położone 9 km od nasady półwyspu, w którym we wrześniu 1939 r. poprzez wysadzenie tej zapory podjęto próbę przerwania mierzei helskiej. Zapora minowa była częścią polskich pozycji obronnych pod Kuźnicą właśnie. W ten sposób starano się zatrzymać niemiecki szturm. W 1945 r. miejsce to zostało wykorzystane jako zapora przeciwpancerna. Obecnie, zwiedzający militarny szlak w tym miejscu napotkają na kamień pamiątkowy. Ci, którzy są zainteresowani tą częścią historii Jastarni, powinni też zobaczyć miejsce zatopienia trałowców w porcie w Jastarni. Dywizjon trałowców stał się we wrześniu 1939 r. obiektem ataku niemieckich bombowców nurkujących. Niewątpliwie militarna historia jest ważną częścią dziejów miasta, choć głównie może interesować mężczyzn, ale przecież nikt nie powiedział, że kobieta i mężczyzna, mimo różnic, nie są w stanie się porozumieć.
Szkoły surfingu i kitesurfingu
Dlaczego w Jastarni latają latawce? Raczej nie jest to zagadka dla nikogo. To miejsce słynie z idealnych warunków do uprawiania kitesurfingu i windsurfingu. Wszystko to za sprawą płytkiej i płaskiej wody Zatoki Puckiej oraz piaszczystego dna. Płytka woda jest niezbędna do nauki tych sportów, a Jastarnia zapewnia ją na ok. 4 km od brzegu. Zachęca to nie tylko rodowitych pasjonatów, ale też zagranicznych do tego, by zapisywać siebie lub swoje pociechy do tutejszej szkółki już pod koniec zimy. Częste upadki do wody w trakcie nauki nie są takie straszne, gdy ćwiczenia przebiegają na płytkiej wodzie, a dodatkowo duży jej obszar pozwala rozproszyć się kursantom. Szkół w Jastarni jest całkiem sporo i wiele z nich ma swoje oddziały również w Juracie i na Helu. Większość działa od maja do września, zatem już majówkę można zaplanować na pierwsze lekcje, by w letnich miesiącach powrócić z już bogatszymi umiejętnościami.
Port morski i molo
Jastarnia zadba również o nasz wypoczynek, bo turystów nastawionych na taki rodzaj spędzenia czasu nie brakuje. Poza codziennym plażowaniem, na pewno znajdzie się czas na zobaczenie portu morskiego, a także przejście szerokim molo z pięknym widokiem na zatokę. Port jest ważnym obiektem w Jastarni, bo istnieje już od 1926 r. Zniszczony w czasie wojny, został odbudowany w latach 1947-1949 i obecnie otaczają go dwa falochrony – zachodni mierzący 200 m i wschodni o długości 80 m. Mieści on statki o długości 60 metrów i zanurzeniu prawie 4 metrów. Pierwotnie zbudowany na potrzeby rybołówstwa, na chwilę obecną jego zachodnia część nadal wykorzystywana jest przez rybackie kutry i łodzie oraz statki żeglugi przybrzeżnej, natomiast wschodnia stanowi bazę płetwonurków i ośrodek żeglarstwa sportowego. Jastarnia bowiem już od dawna jest znaczącym ośrodkiem szkolącym żeglarzy. W porcie znajduje się też marina z 60 stanowiskami do zacumowania jednostki. W sezonie chętnie odwiedzana przez turystów podziwiających okazałe jachty. Swoją lokalizację ma tu także małe muzeum, w którym można obejrzeć sprzęt rybacki.
Port morski ze wszystkimi obiektami i rozbudowaną gastronomią to też ważna atrakcja Jastarni, która być może nie wiążą się z rozbudowanym planem zwiedzania, ale może stać się celem codziennych przechadzek. Jak wspomniano, Jastarnia od niedawna jest również miejscem upodobanym przez miłośników kitesurfingu. Znajdziemy tu jednak nie tylko szkoły surfowania, ale też nurkowania. Dodać należy, że w samej Jastarni lub pobliskich miastach odbywają się cykliczne zawody kitesurfingu Ford Kite Cup, które są ogromnym widowiskiem dla fanów tego sportu nie tylko z Polski, ale i Europy. Niewątpliwie warunkami pogodowymi sprzyjającymi tej pasji Półwysep Helski na czele z Jastarnią nie ma żadnych konkurentów w naszym kraju. Jak widać, ani z Marsa, ani z Wenus, tylko po prostu z Ziemi, Jastarnia jak prawdziwa matka zadba o wszystkich, którzy ze swoimi potrzebami skierują się do niej.
